معاونت درمان

آیین‌نامه طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی کشور

به استناد تبصره 2 ماده واحد قانون اصلاح بند 2 ماده 1 قانون تشکیلات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1375و حوزه کاری شماره پنج رهیافت راهبردی مدیریت بین‌المللی مواد شیمیایی (SAICM) مبنی بر اجرا سیستم هماهنگ جهانی برای طبقه‌بندی و برچسب‌زنی مواد شیمیایی و به منظور ارتقاء سطح آگاهی و اطلاعات کلیه افرادی که با تولید عرضه حمل و نقل و نگهداری و مصرف مواد شیمیایی در سطح کشور در ارتباط می‌باشند و با هدف پیشگیری و کاهش عوارض و آسیب‌های ناشی از کار با مواد شیمیایی و کاستن از بار حوادث شیمیایی و مخاطرات زیست محیطی این آیین‌نامه با عنوان آیین‌نامه طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی کشور تهیه و تدوین و به شرح ذیل اعلام می‌گردد.

فصل اول: تعاریف

ماده 1- ماده شیمیایی ترکیب یا ماده‌ای با منشاء معدنی یا آلی که حداقل دارای یک عنصر شیمیایی بوده و به اشکال مختلف اعم از گاز، بخار، مایع یا جامد دیده می‌شوند.

ماده 2- ماده شیمیایی خطرناک عبارت از ماده شیمیایی است که می‌تواند باعث ایجاد خطرات بیولوژیک و با آسیب‌های فیزیکی برای موجودات زنده و محیط زیست شود.

ماده 3- آفت‌کش به ماده‌ای با منشاء طبیعی با صناعی اطلاق می‌شود که برای مبارزه و کنترل آفات به کار می رود.

ماده 4- برچسب ماده شیمیایی مجموعه‌ای از علائم، نمادها، حروف و عبارات هشداردهنده و آگاه‌کننده در مورد خصوصیات خطرات مواد شیمیایی و اقدامات ایمنی و حفاظتی در مقابل آن‌ها می‌باشد که بر روی ظروف و یا بسته‌های حاوی مواد شیمیایی الصاق می‌گردد.

ماده 5- برچسب کشوری ماده شیمیایی: عبارت از برچسبی است که طبق اصول دستورالعمل کشوری طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی به زبان فارسی تهیه و بر روی ظروف حاوی مواد شیمیایی الصاق می‌گردد.

ماده 7 -  SAICMمختلف عبارت Strategic Approach International Chemicals Management و به مفهوم رهیافت راهبردی مدیریت بین‌المللی مواد شیمیایی می‌باشد.

ماده 8 - GHS مختلف عبارت Globally Harmonized System که در این آیین‌نامه به معنی نظام هماهنگ بین‌المللی طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی می‌باشد.

ماده 9 - مخاطرات زیست محیطی وضعیت یا موقعیتی که دارای تهدید برای محیط زیست پیرامون است.

فصل دوم: اهداف و وظایف

ماده 10 - هدف از این آیین‌نامه برقراری شیوه‌ای مناسب به منظور طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی تولیدی و مصرفی کشور می‌باشد.

ماده 11 - اصول و نحوه عمل جهت تعیین و الصاق برچسب براساس رهنمودهای سیستم  GHSاستوار می‌باشد.

ماده 12- مسئولیت تهیه فهرست مواد شیمیایی مشمول این آیین‌نامه برعهده کارگروهی متشکل از اعضاء مندرج در ماده 11می‌باشد.

ماده 13- بررسی اطلاعات مواد شیمیایی مشمول دریافت برچسب کشوری و صدور آن بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.

تبصره 1- طبق ماده 35 آیین‌نامه اجرای قانون حفظ نباتات، بررسی مشخصات آفت‌کش‌ها کمافی‌السابق برعهده هیات نظارت برسموم و صدور برچسب آن‌ها مطابق این آیین‌نامه خواهد بود.

تبصره 2- کلیه ویژگی‌های فیزیکی برچسب کشوری مواد شیمیایی از جمله شکل، رنگ، ابعاد، توسط کمیته کشوری طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی تدوین و پس از تصویب در کمیته ملی، توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به عنوان استاندارد ملی اعلام می‌گردد.

ماده 14- وزارتخانه‌های بازرگانی، صنایع و معاون و جهادکشاورزی حسب مورد موظف می‌باشند فهرست کلیه مواد شیمیایی مشمول این آیین‌نامه را به طریق مقتضی به تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان مواد و کالاهای شیمیایی اعلام نماید.

ماده 15- تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان مواد شیمیایی باید قبل از ورود، صدور و عرضه هرگونه مواد شیمیایی، مشخصات آن‌ها را به منظور بررسی جهت صدور برچسب کشوری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام نمایند.

ماده 16- کلیه تولیدکنندگان مواد شیمیایی اعم از دولتی و خصوصی موظف به رعایت مفاد دستورالعمل کشوری طبقه‌بندی وبرچسب‌گذاری مواد شیمیایی می‌باشند.

ماده 17 - نظارت بر مواد و فراورده‌های شیمیایی از جنبه دارابودن برچسب کشوری مواد شیمیایی در مراکز تولیدی صنعتی، کارگاه‌ها، جایگاه‌ها و انبارهای نگهداری کالا و مراکز فروش برعهده بازرسین کار و بهداشت حرفه‌ای می‌باشد.

ماده 18- واردات و ترخیص هرگونه ماده شیمیایی فاقد برچسب کشوری ماده شیمیایی ممنوع می‌باشد.

تبصره: گمرکات کشور برحسب اجراء بند فوق کنترل و نظارت لازم را اعمال خواهند نمود.

ماده 19- برچسب کلیه مواد شیمیایی صادراتی مشمول این آیین‌نامه علاوه برزبان فارسی، در صورت درخواست می‌تواند به زبان کشور مقصد نیز باشد.

ماده 20 - کلیه تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد شیمیایی در خصوص ظروف آلوده به مواد شیمیایی، ضمن رعایت دستورالعمل کشوری طبقه‌بندی وبرچسب‌گذاری مواد شیمیایی، ملزم به رعایت مفاد ماده 7 قانون مدیریت پسماندها نیز می‌باشند.

تبصره 1-کلیه واردکنندگان مواد شیمیایی کنوانسیون روتردام، استکهلم و بازل علاوه برالصاق برچسب موضوع این آیین‌نامه ملزم به رعایت مفاد کنفوانسیون‌های مزبور می‌باشند.

تبصره 2- مفاد این آیین‌نامه جهت کلیه مواد شیمیایی تاریخ گذشته و یا تبدیل شده به پسماند نیز لازم‌الاجراء است.

ماده 21- مواد شیمیایی پرتوزا و دارویی مشمول مفاد این آیین‌نامه نخواهند بود.

ماده 22 - خواص و مشخصات هر ماده شیمیایی باید با برچسب کشوری ظرف آن مطابقت داشته باشد.

ماده 23 - کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به جعل برچسب و یا تخطی از ماده 21 نمایند مشمول مجازات و جرائمی که در قانون پیش‌بینی می‌گردد خواهند شد.

ماده 24- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با مشارکت وزارت کار و امور اجتماعی برنامه‌های آموزشی در خصوص آشنایی شاغلین با برچسب مواد شیمیایی را تهیه و اجرا خواهند نمود.

ماده 25 - مسئولیت نظارت برحسن اجرای این آیین‌نامه برعهده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. این آیین‌نامه مشتمل بر 2 فصل، 25 ماده و 5 تبصره به تصویب رسیده و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا می‌باشد.

واحد سلامت محیط معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گیلان